Liczba dzieci z astmą rośnie. Jesteśmy liderem w Europie, ale można przerwać ten zaklęty krąg

– Zmienia się klimat, środowisko, w jakim żyjemy, dieta, a nasze życie jest zupełnie inne niż było kiedyś. To powoduje, że coraz więcej osób ma alergię – mówi prof. Krzysztof Kowal, kierownik Zakładu Alergologii i Immunologii Doświadczalnej UM w Białymstoku.

Alergia bardzo często rozpoczyna się już w okresie dziecięcym – dziecko najpierw uczula się na pokarmy, a najczęstszymi objawami są zmiany skórne. Jednak już ok. 7 roku życia, zaczyna dominować alergia wziewna: zwykle na roztocza kurzu domowego i pyłki traw. Najczęściej objawia się ona w postaci alergicznego nieżytu nosa.

– Na alergiczny nieżyt nosa dzieci zaczynają zwykle chorować w wieku 5-6 lat. U starszych dzieci częstość zachorowań rośnie lawinowo. Błędne jest jednak myślenie, że dziecko ma „tylko” alergiczny nieżyt nosa

W miarę jak alergiczny nieżyt nosa trwa, pojawiają się powikłania, takie jak astma oskrzelowa, ale też częste infekcje, zapalenia ucha, zapalenie zatok, zespół przewlekłego zmęczenia, zaburzenia snu, chrapanie w nocy, bezdechy senne

– zaznacza prof. Kowal. Niestety, w Europie Polska ma czarną koszulkę lidera, jeśli chodzi o wzrost liczby dzieci chorujących na astmę: potwierdzają to najnowsze publikacje naukowe.

W 2/3 przypadków astma jest spowodowana alergią. Najczęściej przyczyną jest alergia na roztocza kurzu domowego, przed którymi najtrudniej się uchronić.

Alergiczny nieżyt nosa ma wpływ na rozwój intelektualny dziecka

Prof. Kowal przytacza badania, które pokazują, że alergiczny nieżyt nosa ma negatywny wpływ także na rozwój intelektualny dziecka i pogarsza jego możliwości uczenia się. – Okazuje się, że zdolności do nauki dzieci, które nie mają alergii, są wyższe niż dzieci z alergicznym nieżytem nosa. Różnica jest o kilka punktów procentowych, jeśli jednak dziecko zmaga się z alergią przez lata, ma to duże znaczenie, bo cały czas musi „doganiać” rówieśników. Dziecko będzie osiągało lepsze wyniki w nauce, jeśli będzie leczone. Okazuje się jednak, że ogromne znaczenie ma rodzaj stosowanego leczenia.

– Nowe badania duńskie, opublikowane dwa dni temu, pokazało, jak rodzaj leczenia ma wpływ na możliwości intelektualne dziecka i wyniki nauki. Okazuje się, że dzieci, które otrzymywały immunoterapię, osiągały lepsze wyniki w nauce niż te, które były leczone w sposób klasyczny, farmakologicznie

– zaznacza prof. Kowal.

Nieprawdopodobne efekty immunoterapii

Immunoterapia (odczulanie) to obecnie jedyna przyczynowa metoda leczenia alergii.

– Immunoterapia jest zalecana u pacjentów, u których występują objawy alergicznego nieżytu nosa, spojówek, astma oskrzelowa alergiczna. Warunkiem jest bezpośredni związek między uczuleniem na dany alergen a wystąpieniem objawów – zaznacza prof. Marek Jutel, kierownik Katedry Immunologii UM we Wrocławiu.

Aż 2/3 osób chorujących na astmę ma ją na podłożu alergicznym, dlatego w ich przypadku warto zastosować odczulanie. – Im wcześniej rozpocznie się odczulanie, tym lepiej. Odczulanie to bardzo skuteczny sposób leczenia alergii. Dzięki odczulaniu można też w wielu przypadkach zapobiec astmie oskrzelowej, a jeśli ona występuje – zmniejszyć jej objawy – potwierdza dr hab. Piotr Dąbrowiecki, przewodniczący Polskiej Federacji Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergię i POChP. – Szkoda że tak mało osób w Polsce korzysta z tego leczenia – zaznacza.

– U wielu pacjentów z astmą można odstawić farmakoterapię, jeśli stosuje się immunoterapię. Dotyczy to zwłaszcza małych dzieci i nastolatków. Immunoterapia ma niesamowity efekt, można po prostu doprowadzić do całkowitej remisji choroby i braku objawów. Widzimy nieprawdopodobne efekty przy zastosowaniu terapii w astmie u dzieci

– zaznacza prof. Jutel.

Od wielu lat są dostępne dwie formy immunoterapii: podskórna (w formie zastrzyków) lub doustna (w postaci kropli lub tabletek podjęzykowych). Dziś są już wyniki badań potwierdzających, że oba rodzaje terapii są równie skuteczne. – To wyniki dużych badań obserwacyjnych, w których brało udział ponad 100 tys. pacjentów. Z punktu widzenia skuteczności wyniki leczenia były takie same przy zastosowaniu terapii doustnych jak podskórnych – mówi prof. Jutel. Zaznacza też, że jeśli chodzi o bezpieczeństwo, to bezpieczniejsze okazały się terapie doustne.

Doustne formy odczulania są też wygodniejsze dla pacjentów – przede wszystkim ze względu na to, że nie trzeba przyjeżdżać do ośrodka na podawanie immunoterapii

Problemem jest jednak refundacja: w Polsce w przypadku terapii doustnych refundowane są preparaty stosowane w alergii na roztocza kurzu domowego. Od dwóch lat taka forma terapii jest refundowana dla dzieci w wieku 5-12 lat, a od stycznia 2025 roku – także dla osób dorosłych, co jest dużą ulgą dla osób, które w ten sposób się odczulały.

– Toczy się obecnie proces refundacyjny dla dzieci od 5. roku życia. Jeśli chodzi o alergię na pyłki roślin, to refundowane są tylko terapie w zastrzykach. Wiem, że w Ministerstwie Zdrowia jest chęć, by poprawić status refundacyjny dla immunoterapii w przypadku pyłków roślin – zaznacza prof. Karina Jahnz-Różyk, krajowy konsultant w dziedzinie alergologii. Inne formy terapii doustnej również nie są stosowane

Eksperci apelują o częstsze zalecanie immunoterapii pacjentom i częstsze jej stosowanie: przede wszystkim dlatego, że to dziś jedyna forma leczenia przyczynowego alergii, metoda zapobiegania astmie oskrzelowej i jedna ze skutecznych metod leczenia astmy, rekomendowana m.in. przez GINA (Globalna Inicjatywa na Rzecz Zwalczania Astmy).

– Immunoterapia to bardzo skuteczna metoda leczenia, niespotykana w innych metodach medycyny, można pacjenta wyleczyć – zaznacza prof. Radosław Gawlik, prezydent Polskiego Towarzystwa Alergologicznego.

Wypowiedzi ekspertów podczas konferencji „

”